Kiril Alfabesi: 36 Harfin Yolculuğu

Rusça öğrenmeye başlayan herkesin ilk durağı Kiril alfabesidir. İlk bakışta karmaşık görünse de aslında mantığını kavradığınızda oldukça düzenli bir sistemdir. Kiril alfabesi 33 harften oluşur (Rusçada), fakat tarihsel olarak 36 harfli versiyonları da vardır. Bugün modern Rusçada kullanılan 33 harfi tek tek inceleyelim.

Sesli Harfler (Гласные)

Rusçada toplam 10 sesli harf vardır. Bunlar, kelimelerin nasıl okunacağını ve vurguyu belirlemede çok önemlidir.

1. А а → Türkçe “a” gibi. Örn: мама (mama = anne).

2. Э э → Türkçe “e” gibi, ama daha açık söylenir. Örn: это (eto = bu).

3. Ы ы → Türkçede tam karşılığı yok. Boğazdan çıkan kalın “ı” gibi. Örn: сы́р (sır = peynir).

4. У у → Türkçe “u”. Örn: рука́ (ruka = el).

5. О о → Vurgusuz olduğunda “a” gibi okunur, vurgulu olduğunda Türkçe “o”. Örn: молоко́ (moloko = süt).

6. И и → Türkçe “i”. Örn: тихо (tiho = sessiz).

7. Е е → “ye” sesi verir. Örn: еда́ (yeda = yemek).

8. Ё ё → “yo” sesi. Örn: ёлка (yolka = çam ağacı).

9. Ю ю → “yu” sesi. Örn: юг (yug = güney).

10. Я я → “ya” sesi. Örn: язык (yazık = dil).

Ünsüz Harfler (Согласные)

Rusçada 21 ünsüz harf vardır. Bazıları Türkçe’ye çok benzer, bazıları ise kafa karıştırıcı olabilir.

11. Б б → Türkçe “b”. Örn: брат (brat = kardeş).

12. В в → “v” sesi. Örn: вино́ (vino = şarap).

13. Г г → Türkçe “g”. Örn: гора́ (gora = dağ).

14. Д д → Türkçe “d”. Örn: дом (dom = ev).

15. Ж ж → Fransızca’daki “j” sesi (jan, jour). Türkçede yok, “jilet”teki j’ye yakın. Örn: жена́ (jena = eş).

16. З з → Türkçe “z”. Örn: зона (zona = bölge).

17. Й й → Yumuşak “y” sesi. Örn: мой (moy = benim).

18. К к → Türkçe “k”. Örn: кот (kot = kedi).

19. Л л → Türkçe “l”. Örn: лиса́ (lisa = tilki).

20. М м → Türkçe “m”. Örn: мама (mama = anne).

21. Н н → Türkçe “n”. Örn: ночь (noç = gece).

22. П п → Türkçe “p”. Örn: папа (papa = baba).

23. Р р → Titreşimli “r”. İspanyolca’daki gibi. Örn: река́ (reka = nehir).

24. С с → Türkçe “s”. Örn: соль (sol = tuz).

25. Т т → Türkçe “t”. Örn: тема (tema = konu).

26. Ф ф → Türkçe “f”. Örn: факт (fakt = gerçek).

27. Х х → Türkçedeki “h” değil, boğazdan gelen sert “h/kh” sesi. Örn: хлеб (hlep = ekmek).

28. Ц ц → “ts” sesi. Örn: цикл (tsikl = döngü).

29. Ч ч → Türkçe “ç”. Örn: час (ças = saat).

30. Ш ш → Kalın “ş”. Dil damağa daha yakın. Örn: школа (şkola = okul).

31. Щ щ → Yumuşak “şç” arası bir ses. Örn: щи (şçi = lahana çorbası).

Özel Harfler

Bu harfler tek başına ses çıkarmaz ama kelimenin okunuşunu değiştirir.

32. Ъ ъ (твёрдый знак – sert işaret): Kendinden önceki harfi sertleştirir.

33. Ь ь (мягкий знак – yumuşak işaret): Kendinden önceki harfi yumuşatır.

Modern Alfabe Dışında Eski Harfler (Tarihsel)

Rusçada eskiden kullanılan ama artık modern dilde olmayan 3 harf daha vardı. Toplamda 36 harfi görmemizin sebebi budur. Bunlar:

34. Ѣ (ять) → “ie” gibi telaffuz edilirdi.

35. І (i desimal) → “i” sesini verirdi.

36. Ѳ (fita) → “th” sesi (Yunanca’dan).

Kiril Alfabesini Öğrenme Tüyoları

• Önce Türkçe’ye benzeyen harflerden başla.

• Zor sesleri (Ж, Ш, Щ, Ы) bol tekrar ile pekiştir.

• Günlük 10 dakika okuma yap, tabelaları, markaları, logoları seslendir.

• Çocuk kitaplarından veya basit şarkılardan başlamak öğrenmeyi hızlandırır.